Borgo Gradis'ciutta

Il Collio is een werkelijk prachtig wijngebied dat nog vrij onbekend en niet toeristisch is. In dit stukje Italië vind je beeldschone heuvellandschappen, uitstekende wijnen en een fantastische gastronomie. De vriendelijke bewoners produceren hier al generaties lang wijnen van uitstekend kwaliteit. De combinatie wijn en Collio is bij veel mensen bekend. Namen als Friulano Tocai, Ribolla Gialla, Refosco del Peduncolo Rosso, Picolit en Malvasia Istriano maken geregeld deel uit van de wijncollectie van wijnliefhebbers, verzamelaars en gerenommeerde restaurants.

Je kunt de Collio verkennen per auto, maar ook te voet, per fiets of met een Vespa laat de streek zich graag ontdekken. Tientallen routes en paden doorkruisen de wijngaarden, boerderijen, bossen en dorpjes. Leuke plaatsen om te bezoeken zijn Cormons, Cividale, Gorizia, Udine en Aquileia. U treft er een authentieke charme die past bij het karakter van dit deel van Italië.

Ruim de helft van de regio Friuli bestaat uit DOC en DOCG gecertificeerde wijngebieden. Het gaat om 8 gebieden met het label DOC en 2 met het label DOCG. Elk wijngebied is uniek, zowel qua ligging als qua terroir. Uiteraard liggen veel wijngaarden in het heuvellandschap en langs de rivieren, maar daarnaast zijn er ook veel stokken aangeplant op de vlaktes en in de kuststreken. Kroonjuweel binnen Friuli’s wijngebieden is de DOC Collio. Deze schitterende streek behoort tot de oudste gecertificeerde wijngebieden van Italië. Het strekt zich uit over de heuvels van de provincie Gorizia tot aan de grens met Slovenië. In gastvrije cantina’s en gezellige enoteca’s kunt u kennis maken met de bijzondere streekwijnen.

Cormòns
De parel in de kroon van de Collio, op een paar passen van Gorizia, is het mooie stadje Cormòns. In een ver verleden maakte Cormòns, net als Gorizia en Trieste, deel uit van het Habsburgse rijk. De neoklassieke bouwstijl en het standbeeld van keizer Maximiliaan van Habsburg op het centrale plein herinneren aan deze tijd. Vanaf 628 was Cormòns gedurende meer dan een eeuw de zetel van de belangrijke patriarch van Aquileia, die Cormòns had uitgekozen vanwege zijn strategische ligging en Lombardische fort. Volgens de overlevering speelde de wijnproductie ook een rol in zijn overtuiging om voor deze plek te kiezen. Als u wijnen wilt proeven tijdens uw bezoek aan Cormòns, stop dan bij de plaatselijke wijnwinkel "Enoteca di Cormòns" op Piazza XXIV Maggio, 21. Hier vindt u de beste DOC-wijnen van de Collio dell' Isonzo. Honger gekregen? Probeer dan wat lokale gerechten en delicatessen zoals hun heerlijke prosciutto die op traditionele wijze wordt geproduceerd.

Gorizia
De meest representatieve stad van de Collio is zeker Gorizia. Deze gastvrije stad verdient het alleen al om bezocht te worden vanwege het belangrijke kasteel, gebouwd in 1100 door de graven van Gorizia. Voor liefhebbers van geschiedenis en architectuur is een bezoek aan de volgende plekken een echte aanrader:
• Casa Rassauer; een prestigieus gebouw in gotische stijl
• Palazzo Formentini; de zetel van het Museum voor Geschiedenis en Kunst
• Kerk van Santo Spirito; daterend uit de veertiende eeuw
Oorlogen hebben ook de fysieke geschiedenis van deze stad. Gorizia had namelijk zijn eigen ‘Muur’; een hek dat in 1947 werd gebouwd om de stad Gorizia te scheiden in een Italiaans deel en een Joegoslavisch deel. De muur, of althans een deel ervan, bleef staan tot 2004. Toen, na de toetreding van Slovenië tot de Europese Unie, werd het laatste stuk muur dat het Transalpina-plein in tweeën scheidde ontmanteld.

Cividale
Een ander belangrijk centrum van de Collio is Cividale, een stad die sterk representatief is voor de Lombardische cultuur. Er zijn talloze monumenten die getuigen van het glorieuze verleden. Denk bijvoorbeeld aan het Keltische Hypogeum; een reeks suggestieve en mysterieuze ondergrondse kamers die in de rots zijn uitgehouwen. Een ander hoogtepunt is het oratorium van Santa Maria in Valle, ook bekend als de Lombardische tempel, die een prachtig voorbeeld is van architectuur uit de vroege middeleeuwen en waarin Lombardische en klassieke elementen harmonieus naast elkaar bestaan.

Hét symbool van Cividale is de karakteristieke Ponte del Diavolo. De karakteristieke brug is gebouwd vanaf 1442 en heeft twee bogen die rusten op een natuurlijke rots die in de bedding van de Natisone-rivier is geplaatst. De naam van de brug is afkomstig van een lokale legende; de inwoners van Cividale vroegen de duivel om hulp bij de bouw van de burg, in ruil voor de ziel van het eerste schepsel dat de brug overstak. Toen de duivel de brug eenmaal had gebouwd (blijkbaar in één nacht), stuurden de inwoners van Cividale als eerste een dier over de brug, en bespotten zo de duivel, die tevreden moest zijn met de ziel van het dier (een hond, een kat of zelfs een varken; er zijn verschillende versies). De lokale bevolking was gered.

Aquileia
Aquileia was één van de belangrijkste Romeinse steden. De oude stad biedt bezoekers de mogelijkheid om de belangrijke archeologische vindplaats en basiliek te bewonderen die door Unesco tot werelderfgoed zijn verklaard. Naast deze monumenten is ook een bezoek aan het Nationaal Paleochristelijk Museum en het Nationaal Archeologisch Museum aan te raden, waar u de meeste Romeinse en Paleochristelijke vondsten in Aquileia kunt bewonderen.

Lokale streekgerechten
Zoals elke streek in Italië, biedt ook de Collio typische gerechten die de smaken van de producten van het land versterken. Twee gerechten trekken in het bijzonder de aandacht van onze smaakpapillen: risotto met Sclopìt en getoaste bouillon.

Risotto con lo Sclopit
Een typisch gerecht op basis van Silene, een wild kruid dat in het voorjaar opkomt en wordt gebruikt vanwege zijn delicate smaak. De term Sclopìt is afgeleid van de naam die de bewoners van de Collio aan dit kruid gaven. Het is een heerlijk opgeklopte risotto, romig gemaakt door de toevoeging van heerlijke mascarpone en lokale kazen.

Brodo Abbrustolito
Het is een echte bouillon waarvan de bereiding slechts enkele, doch smakelijke, ingrediënten vereist: eieren, bloem, boter, marjolein, komijn, Parmigiano Reggiano, zout en peper. Het resultaat van deze interessante mix van lokale en inheemse smaken is een bouillon met een unieke smaak, die eruitziet als een soep verrijkt met lokaal brood.

La Gubana Tipica di Cividale
Gubana is een typisch dessert uit de Natisone-vallei in de provincie Udine. De naam van de gemeente Cividale wordt geassocieerd met dit dessert omdat het in 1409 werd geserveerd in een banket dat was voorbereid ter gelegenheid van het bezoek van paus Gregorius XII aan Cividale del Friuli. Met zijn karakteristieke spiraalvorm wordt de Gubana vooral gegeten met Kerstmis en Pasen, of ter gelegenheid van feestelijke evenementen zoals bruiloften en festivals. Het gerecht bestaat uit zoet gerezen deeg gevuld met walnoten, rozijnen, pijnboompitten, suiker, grappa en geraspte citroenschil.